Nesta entrada vou mostrar textos que se refiren á participación de veciños de Cerponzónsnos acontecementos que foron modelando a historia de Pontevedra.
A GUERRA DA INDEPENDENCIA
Recreación a cargo de la asociación "héroes de la guerra de la independencia"
Moraña, concello encravado na demarcación de Peñaflor, achegou heroísmo e gloria na súa loita contra o pérfido exército napoleónico. Comandaron estes veciños dous heróicos irmáns, Jacobo e Benito Varela, señores do Pazo Buzaca, sito na parroquia de San Lorenzo ambos os dous percorreron a cabalo todas as parroquias da
O 24 de febreiro duas ducias de dragóns franceses osaron chegar a esta demarcación, có fin de recoller mulas e outros animais de carga. As campás e as bocinas tocaron a arrebato e as horquillas, fouces, os vellos trabucos e algunha que outra avancarga se dispuxeron a facer frente o exército francés, en pouco tempo os invictos soldados napoleónicos sairon fuxindo vergonzantemente até a ponte Taboada.
O 19 de febreiro os veciños de esta demarcación reuníronse no Coto de Amil có capellán D. Apolinar López e tomaron o acordo de sair na axuda deos veciños de Cotobade, Tenorio, Sacos e Borela os que os franceses colléranlle unha porción importante das cabalerías e os gabachos estaban pasando cruel factura.
Os morañeses non puideron atravesar o río Lerez, dado que os napoleónicos protexeran as suas costas levando para a outra marxe do río a barcaza que servia de unión entre as duas orillas.
Xuntanza en San Vicente de Cerponzóns.
O día 28 de Febreiro reúnense no monte de San Vicente de Cerponzóns cos de Amil, Campolameiro e Fraguas, os valentes caudillos Jacobo Varela, Apolinar López e o sarxento José Porras Guerrero. Tras un estudo previo, á hora convida asaltan a vila de Pontevedra as xentes do morrazo, os de Terra de Montes, Cotobade e demais demarcacións próximas, conxuntamente cos de Peñaflor.
Cando o inimigo xa estaba acurralado e a punto de renderse, os franceses recibiron reforzo dende Vigo e a sorte dos nosos veciños cambiou de forma radical. O mozo Jacobo Varela, xuíz de Xeve, resultaría alcanzado por dous disparos na ponte do Burgo e entregaría s. Os morañeses non puideron atravesar ou río Lerez, dado que vos napoleónicos protexeran ás súas costas levándo se para a outra marxe do río a barcaza que servía de unión entre ás dúas beiras. Malia iso, vos nos vos heroes fixeron dende a nosa marxe ou lume máis terrible, que poñía en evidencia a fortaleza e bravura dá xente de Moraña.
O día 22 do mesmo mes, as bucinas e campás volveron soar. Os franceses presentábanse agora pola zona de Baños, a través do monte Bragada. O paisanaje, baixo as ordes de D. Apolinar e D. Jacobo Varela, saíronlle ao paso e unha vez máis puxeron en fuga aos franceses.
Plenamente convencidos pola causa que lles move deciden non esperar máis ao francés e cambiar a táctica, esta vez serían eles vos que atacarían en primeiro lugar. O obxectivo que se marcan, é nin máis nin menos que a vina de Pontevedra, onde ou gavacho tiña ou seu cuartel xeralu alma a Deus, ao igual que outros moitos veciños de Peñaflor, que preferiron morrer loitando antes de adoptar e asumir posturas indignas ao ser humano. O sarxento maior D. José Porras resultaría ferido e prisioneiro, ao igual que o capelán de Amil D. Apolinar López, ambos os dous sufriron torturas e vexacións por parte dos franceses, pero evitaron o seu fusilamento grazas á intervención do alcalde de Pontevedra, que mesmo chegou a conseguir a liberdade de ambos os dous e doutros moitos veciños de Peñaflor.
D. Benito Varela ocuparía o lugar do seu irmán Jacobo, ao ser nomeado comandante supremo das alarmas de Peñaflor, e o pazo da Buzaca converteuse en centro de instrución, hospital e acubillo de patriotas. (fonte.heroesindependencia 1899.es)
Fuente: Texto recogido de "MORAÑA Y CAMPOLAMEIRO: Valiente y fiel paisanaje".
O xermen do que son as denominacións de orixe.
PARTICIPACIÓN DE CERPONZÓNS NAS SOCIEDADES AGRARIAS
A sociedade de agricultores de Lerez, fúndase no ano 1896, sendo a primeira sociedade agraria de Galicia, no ano 1897, toma postura pública en contra do proxeto do Ministerio de Fomento para vender os montes comunais, no ano 1898 saca adiante a representación municipal no concello de Pontevedra.
Convoca en 1902 un congreso agrario, con numerosa asistencia doutras entidades, en Pontevedra organiza un mitin que se celebra no cine Principal o 23 de Febreiro de 1908, mitin ó que se adhiren 124 sociedades, intervindo por Lerez Ramón Abilleira, e no que se acorda a constitución do Directorio Antiforal de Teis.
Nun mitin celebrado en Láncara (Lugo), encárgase á sociedade de Lérez a redacción dun proxeto de regulamento da Federación Agraria Galega, ten unha destacada participación na Asamblea Agraria de Monforte, sofre varias disolucións por orde gobernativa(1898, 1903, 1922). Creou seccións nas parroquias veciñais de Campañó, Alba e Cerponzóns, que logo se independizaron. Pasa por sucesivas influencias: Republicanas, liberais, socialistas...
A caixa rura de Lerez
Nos arquivos do Goberno Civil pontevedrés figura como data da súa creación o 11 de novembro de 1925.
No ano 1928 e debido á crise de vendas que sofren os viños do país pola entrada de viño doutras zoas, establecen na rúa S.Julián nº7 de Pontevedra un Bodegón Cooperativo da Caixa Rural de Lerez para vender con "garantía absoluta de pureza" os máis exquisitos viños do país, tintos e brancos, das máis afamadas adegas lerezás., tamén organizan diversas conferencias agrícolas sendo moi sonada a que impartiu o catedrático de agricultura do instituto pontevedrés Bibiano Fernández Tafall.
En marzo de 1931, a caixa dou un paso máis na súa expansión converténdose en comarcal, co afán de ofrecer os seus servizos aos agricultores das parroquias circundantes: Alba, Campañó, Cerponzóns, Sª Maria de Xeve, S. Andrés de Xeve e Verducido.
Como consecuencia, constitúese un novo Consello de Administración integrado por Diego Montes Peón, de Lerez, como Presidente; de vicepresidente Manuel Formoso, de Alba; e como vocais Manuel Portas de Campañó, Constante Fernandez de Cerponzóns, Benito Rivas de Verducido, Benigno Torres de Sª María de Xeve, e Manuel Sanmartín de Sº Andrés de Xeve.
Consello de admón. da Caixa rural de Lerez.
A continuación celebrouse un mitin no local da sociedade de agricultores, no que interviñeron o presidente de Caixa Rural, o avogado asesor Poza Juncal, o letrado lerezán Paz Andrade, e o secretario-contador e verdadeiro organizador, Manolo Gama.
 |
| Manolo Gama. Fuente: "Os anos do medo" ; Autor: Xosé Álvarez Castro. |
No hay comentarios:
Publicar un comentario